O krótkim wędzidełku i jego konsekwencjach dla mowy - Fakty i mity
Wędzidełko językowe to włóknisty twór, który łączy dolną część języka z dnem jamy ustnej. Składa się on z błony śluzowej- tkanek miękkich i elastycznych zarazem. Najlepiej widać go kiedy próbujemy unieść język do górnych zębów. Jeśli jest ono odpowiedniej długości możemy dotknąć czubkiem języka we wszystkie miejsca w jamie ustnej.
Skrócenie wędzidełka przejawia się brakiem możliwości uniesienia czubka języka ku górze do wałka dziąsłowego przy szeroko otwartej buzi i odwiedzionej żuchwie. Przy takich próbach język ulega silnemu przytrzymaniu przy dnie jamy ustnej, często tworząc na koronie (obrzeżu) języka serduszkowate wgłębienie (jednak nie zawsze). Kiedyś sądzono, że „im większe wcięcie znajduje się pośrodku czubka języka, tym bardziej skrócone jest wędzidełko”– dziś już wiemy, że jest to nieprawda.
Po czym poznamy, że dziecko może mieć skrócone wędzidełko?:
Język przy uniesieniu go do góry, nie sięga za górne siekacze.
Przy wyciąganiu języka na brodę pojawia się serduszko (chociaż nie zawsze się ono pojawia nawet przy bardzo skróconym wędzidełku)
Ograniczenia swobody (nie wszędzie w jamie ustnej język może dotrzeć)
Ślinienie się (nie zawsze!!!!)
Zgłaszane przez rodziców problemy z karmieniem w dzieciństwie (nie zawsze!!!!)
Jakie są konsekwencje zbyt krótkiego wędzidełka podjęzykowego?
Niesłusznie uważa się, że jedyną konsekwencją wynikającą ze skróconego wędzidełka językowego są wady wymowy. Wada wymowy jest konsekwencją ostateczną, najbardziej widoczną i najłatwiejszą do oceny nawet przez samych rodziców , ale nie jedyną. Jest ona wtórna do konsekwencji pierwotnych takich jak:
Niewłaściwa długość wędzidełka ogranicza ruchy języka, co prowadzi do nieprawidłowego wzorca ssania, połykania i żucia ( brak pionizacji języka).
Dzieci ze skróconym wędzidełkiem nie są w stanie wykonać odruchu ssania w sposób prawidłowy. U noworodka z prawidłowym wędzidełkiem językowym najmocniej podczas karmienia pracuje czubek języka ( tzw. apeks) co w genialny sposób doskonali jego sprawność. U noworodka ze skróconym wędzidełkiem najbardziej aktywna częścią języka jest jego środek .Takie dzieci płaczą podczas karmienia, nagle przerywają ssanie, czasem nie chcą jeść w ogóle, nie najadają się a najczęściej widać u nich wyraźny wysiłek związany z pobieraniem pokarmu.
Od pierwszych dni życia, kształtuje się u nich nieprawidłowy wzorzec związany ze ssaniem i połykaniem co wiąże się z ogromnymi konsekwencjami. Te same dzieci w momencie zmiany konsystencji spożywanych pokarmów, będą miały problem z żuciem a odruchowa przecież reakcja połykania utrwala się nieprawidłowo – z płasko ułożonym językiem i/ lub z wsuwaniem go między zęby. Wszystko to w dalszej konsekwencji prowadzi do wady zgryzu.
Kształtuje się wada zgryzu i ślinienie się.
Nieprawidłowości związane z językiem kształtują się również w jego pozycji spoczynkowej. Język zalega na dnie jamy ustnej, uniemożliwiając w ten sposób odpowiedni odpływ śliny. Efektem tego zjawiska jest zbieranie się dość dużej ilości śliny pod językiem i częste jej wyciekanie.
Nieprawidłowa artykulacja wielu głosek.
Konsekwencją wtórną skróconego wędzidełka, związanych z nim nieprawidłowych wzorców ssania i połykania, następnie żucia a także wady zgryzu, są wady wymowy. Często dopiero teraz zauważa się u dzieci skrócone wędzidełko zaniedbując jego ważna role od pierwszych dni życia dziecka.
W języku polskim prawidłowa wymowa wielu głosek wymaga uniesienia czubka języka do górnego wałka dziąsłowego. Przy skróconym wędzidełku taka pozycja języka jest niemożliwa. Wówczas dziecko nie wymawia niektórych głosek lub wymawia je w sposób niewłaściwy.
Skrócone wędzidełko językowe sprzyja rozwojowi chorób przyzębia, zanikom kostnym i odkładaniu się kamienia nazębnego.
Im wcześniej zostanie wykryty ten problem, tym łatwiej będzie go skutecznie wyeliminować. Niestety, rodzice często zgłaszają się do lekarza dopiero wtedy, gdy ich dziecko rozpoczyna naukę w szkole.
Zabieg podcięcia wędzidełka można wykonać w każdym wieku. Zarówno u dzieci (najlepiej od razu po urodzeniu) jak i u osób dorosłych.
Mity dotyczące wędzidełka podjęzykowego:
Wędzidełko wystarczy podciąć tylko raz – nieprawda- wędzidełko czasem trzeba podcinać wielokrotnie w celu uzyskania najlepszych efektów. Dzieje się tak dlatego, że podczas zabiegu nie wiadomo jeszcze jaki efekt się osiągnie) Jest to zabieg bolesny- nieprawda- jest to zabieg w 100% bezbolesny bo wykonywany w znieczuleniu miejscowym.
Wymaga całej skomplikowanej operacji po której dziecko odczuwa duży dyskomfort- nieprawda- zabieg trwa kilka minut, od razu po nim można jeść (poza kwaśnymi pokarmami typu cytryna, sok z ogórka).
Wykonuje się go jedynie w znieczuleniu całkowitym- nieprawda- zabieg podcinania wędzidełka językowego, wykonuje się w znieczuleniu miejscowym i trwa on parę minut.
Wędzidełko językowe da się rozciągnąć- nieprawda- ćwiczeniami oraz masażami wędzidełko językowe możemy „rozćwiczyć”, poprawić jego sprawność ruchową, ale nie uzyskamy nimi wzorcowej wymowy, uzyskamy jej gorszą wersję.
O skróceniu wędzidełka językowego mówimy wtedy kiedy przy wysuwaniu języka do brody rysuje się na nim tzw. „serduszko”- nieprawda- brak serduszka nie wyklucza skróconego wędzidełka.